Το Στάλινγκρατ έφερε μια ανατροπή, ο Κόκκινος Στρατός
πλησίαζε τα Βαλκάνια και σιγά σιγά υποχωρούσαν οι Γερμανοί γιατί θα
εγκλωβίζονταν και από το Βορρά - γιατί στη Μεσόγειο κυριαρχούσε το αγγλικό
ναυτικό.
νακουφίστηκε ο λαός, άνοιξε ο μαύρος ουρανός. Δυστυχώς
όμως όχι για πολύ, γιατί με το έτσι θέλω μπήκαν Άγγλοι και Αμερικανοί,
Παπατζήδες και βασιλικοί. Από το ’44 ως το ’46 έχουν παιχτεί πολλά για να πάρει
η αντίδραση την εξουσία στα χέρια της ξανά, και ως τότε σαν κότες στο Λονδίνο
κλώσαγαν αυγά. Δεν άντεξε ο λαός και με τους καπεταναίους ξαναβγαίνει στο
βουνό. Από το ’46 έως το ’49 αναπόφευκτα ο εμφύλιος ξεσπά (απ’ ότι ισχυρίζονται
οι μαρξιστές η υψηλότερη μορφή ταξικής πάλης). Άγγλοι, ταγματασφαλίτες, τανκς,
βόμβες και ναπάλμ, ηττήθηκε ο Δημοκρατικός Στρατός. Οργανωμένοι τραπήκαμε στις
Λαϊκές Δημοκρατίες να γλιτώσουμε τη σφαγή. Οι κοπρίτες φέραν την Ελλάδα στο
μαύρο Μεσαίωνα , στη μιζέρια, τη φτώχεια και στο ξεπούλημα όλου του
εναέριου- και υπαίθριου πλούτου της χώρας, και ποιος ξέρει πού αλλού.
Η μεγαλύτερη απώλεια όμως ήταν η εξόντωση της διανόησης
και των κομμουνιστών με δολοφονίες και ξερονήσια. Το θάρρος και η παγκόσμια
κατακραυγή τους ανάγκασε να αλλάξουν στάση και εφηύραν την υπογραφή Δήλωσης
Μετανοίας. Έτσι έμεινε η χώρα εξαρτημένη από τα ξένα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα
των ΗΠΑ και της Ευρώπης του ΝΑΤΟ.
Εδώ αρχινά η Οδύσσειά μου (όπως επίσης για άλλα περίπου 50 χιλιάδες άτομα που κινδύνευε άμεσα η ζωή
τους) ….Οι μετακινήσεις γίνονταν τα βράδια από λαγκάδια, δάση και βουνά
κατευθυνόμενοι προς τα σύνορα της Αλβανίας. Στο βάθος της νύχτας ακούγονταν
μεμονωμένοι πυροβολισμοί. Η απόσταση ως τα σύνορα ήταν μικρή, όμως ο
στόχος δύσκολο να επιτευχθεί, διότι η περιοχή είχε γεμίσει στρατιώτες της 2ης
κατοχής, δοσίλογους, ταγματασφαλίτες, όλοι τους συνεργάτες των ναζί.
Κατατάχτηκαν από τους Άγγλους στον Εθνικό Στρατό για να πολεμήσουν τους
αντάρτες και τον Κομμουνισμό. Γι’ αυτό έπρεπε να παρθούν όλα τα μέτρα που
αφορούσαν την ασφάλεια των χωριανών προσφύγων, δηλαδή των γυναικόπαιδων, των
άρρωστων και των γερόντων. Οι πιο νέοι δεν είχαν πρόβλημα με την μετακίνηση
τους. Στο μυαλό μου έμεινε η φράση των υπεύθυνων ινστρουχτόρων.. μην κάνετε
φασαρία γιατί θα μας βρουν οι μπουραντάδες και θα μας σκοτώσουν…
Η παραπέρα γενική μετακίνηση τον προσφύγςων ,οποια οργανώθηκαι απο το Γενικό Επιτελειίο του ΕΛΑΣ ποιό
αναλυτικα τις περιγράφει στο «Η Λιντιζντα»
Σελ.224...231
και ενφανιζοντε στα παρακάτω
κλυκαρίσματα.
Συναιχια απο το βιβλειο..Κεφαλαιο 15
εδω κατω απο τη στυλη "Πολωνια" με αγνωησε οσυνγραφεας, ημουν μαζι με τον
ιγιο του, Γιαννη το 53 έφιγε απ τη Πολωνία και εσμυξε με τους γονείς
του στη Τασκεντη..
Εδω αρχηνα και περιγραφω τη δικη μου οδυσσεια.....
Κεφά λαιο τεταρτο. "Λ. Δ. Αλβανίας"
Η πορεία διάρκεσε 2-3
νύχτες απο τα απαμακρυνώμμενα χωρια. Για εμας ήδει βρισκόμασταν (λογου κοντινής
αποστασης με τα Αλβανικα Συνωρα ) Ο πρώτος σταθμός
ήταν το Ρίπεσι. Εδώ απελευθερω- θήκαμε από την ταλαιπωρία, τη βρωμια και τις ψείρες.
Εδώ γνωρίσαμε την τάξη, την ασφάλεια και την εκπαίδευση. Μας βάλαν στο κανονικό
στάδιο μιας κοινωνίας. Τα παιδιά έπρεπε να πηγαίνουν στο ανάλογο σχολείο και οι
μεγαλύτεροι να βοηθούν στην οικοδόμηση της χώρας, μαθαίνοντας ταυτόχρονα κάποιο
επάγγελμα. Πολλές φορές την ώρα της απασχόλησης η της γυμναστικής που μαθαίναμε
τα πρώτα μας τραγούδια (Βεσοκε βεσοκε παρπαρα…) και ποιήματα (φεγγαράκι μου
λαμπρό…) ακουγόταν μια δυνατή κραυγή σχεδόν σε όλη την επικράτεια της
περιοχής ….Οοοοο…. Λαοοοο-φιλεεεεε…… ήταν βέβαια η μητέρα μου, δεν
μπόρεσε τόσο γρήγορα να προσαρμοστεί. Ο δάσκαλος τέντωνε τ’ αυτί του, κι αν δεν
ησύχαζαν οι επαναλαμβανόμενες κραυγές μ’ άφηνε να φύγω. Έτσι εγώ πήγαινα να πιω
το γαλατάκι μου και η μητέρα να μαγειρέψει. (Αυτό το θυμήθηκε ο Ποιλιος όταν
προμηθεύτηκα μέλι από το (τωρινό) Ασπρόκκλησι, μετά από 40 χρόνια δηλαδή το
2008.) Εκτός από την καθημερινότητα μας είχαμε και την διασκέδαση. Έτσι λοιπόν
μια Κυριακή βρεθήκαμε στο σινεμά, ώσπου είδα κάποιον - τα χέρια του στην άκρη
της οθόνης - να στρίβει κάτι - μάλλον ένα τσιγάρο ήταν. Εγώ το είχα βάλει
ήδη στα πόδια νομίζοντας ότι θα άνοιγε και θα ’μπαινε μέσα στην
αίθουσα.
Εν τω μεταξύ η ροή των πολιτικών προσφύγων δεν
σταματούσε, και η διοίκηση με τη συνεργασία των άλλων λαϊκών κρατών ήταν
αναγκασμένη να μεταφέρει το πλήθος και σε άλλες Λαϊκές Δημοκρατίες. Εδώ μείναμε
για μικρό χρονικό διάστημα και έγινε η μεταφορά μας. Για την άψογη
πραγματοποίηση των μετακινήσεων, έπρεπε το πλήθος να χωριστεί σε διάφορες
ομάδες ηλικίας. Στα μικρά αετόπουλα ήμουν εγώ και ο Στέλιος. Αετόπουλα ήταν η
μικρότερη κοινωνική ομάδα που έπαιρνε μέρος στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού,
και στην ανάλογη εκπαίδευση δηλαδή πρώτη δημοτικού.
Κεφάλαιο πεμτο, "Λ. Δ. Ουγγαρίας"
Για πρώτη φορά ανεβήκαμε μαζί με τον Στέλιο και πολλά
άλλα παιδιά σε αεροπλάνο με προορισμό την Λ. Δ. Ουγγαρίας, διότι η
Γιουγκοσλαβία είχε αποχωρήσει από την πολιτική ιδεολογία της οικοδόμησης του
σοσιαλισμού και την ενότητα των Σοσιαλιστικών Χωρών, κι είχε διαλέξει ένα δικό
της δρόμο ανάπτυξης - ο λεγόμενος τρίτος δρόμος της κοινωνικής ανάπτυξης
- που μάλλον υπηρετούσε περισσότερο την Δύση. Διότι δεν επέτρεπε τη
διέλευση του εδάφους της στους πολιτικούς πρόσφυγες. Όχι όμως και τη χρήση του
εναέριου χώρου. Το ταξίδι διήρκεσε περίπου δύο ώρες, και δεν το ευχαριστηθήκαμε
γιατί σε πολλούς μας βγήκαν τα έντερα γεμίζοντας τη σακούλα. Η προσγείωση έγινε
στη Βουδαπέστη, όπου μας περιμένανε οι δάσκαλοι και οι παιδονόμοι οδηγώντας μας
στον Παιδικό Σταθμό. Τα μεγαλύτερα αδέρφια μας Αγγέλλω και Γαβριήλ ήρθαν
με άλλη πτήση που προσγειώθηκε στο Βελιγράδι σαν τράνζιτ. Οι μεν γονείς,
παρέμειναν στην Αλβανία, και η Ευανθία γύριζε στα ρημαγμένα σοκάκια στα μέρη
μας. Εδώ παρέμεινα για λίγο καιρό και η μεταφορά μου συνέχισε με το τρένο προς
την Λ. Δ. Πολωνίας. Ως παιδονόμος μας συνόδευε η χωριανή μας η Αγγέλω Ζώη
(Διστυχως δεν μπορω να εντοπίσω την μαγνητοφωνιση που διυγιθεικε αναλυτικα για το Παιδοσωσιμο,( αντι
Παιδομαζωμα), ένα που μουκανε εντύπωση..*Εκινα τα χρόνια το χωριό μας το λεγαμε
Μικρη Μοσχα*). Ο αδερφός μου δεν μπόρεσε να έρθει μαζί μας διότι είχε πάθει
κάποια αρρώστια στα μάτια και νοσηλευόταν σε νοσοκομείο στη Βουδαπέστη. Μετά
από κάμποσο καιρό έγινε μια άλλη αποστολή, αυτή τη φορά με ένα πολωνικό πλοίο,
γιατί το πλήθος ανερχόταν σε πάνω από δύο χιλιάδες. Οι άνθρωποι αυτοί
ταλαιπωρήθηκαν πάρα πολύ, γιατί το ταξίδι τους διάρκεσε 12 ημερες (Δες Κεφαλαιο15 « Ο δρομος για της Λαικες Δημοκρατιες ») Αποσπασματα, στην Αναρτιση
παρανανω « ΛαικεςΔημοκρατιες,1,2,3 ».) Έπρεπε να κάνουν το γύρο της Ευρώπης και στα στενά του Σκάγκερακ περιπολούσαν
τα Αγγλικά καταδρομικά πλοία. Κάποιος συνεπιβάτης, απτο Μπαμπουρι (μεταξύ Τσαμαντα-
και του Λια) δεν άντεξε άλλο και βγαίνοντας έξω από το αμπάρι αρχίνησε να
φωνάζει δυνατά, (Απο την αυτοπτη μαρτυρα **Ευτυχια
Κουρτη που συναντισα προσφατα στο Μαρουσι Αθηνων).» Βοήθεια, βοηθεια αδέρφια.... σώστε μας».... Ευτυχώς το πλήρωμα αντιλήφθηκε το
περιστατικό εγκαίρως και τον καθησύχασε με τον ανάλογο τρόπο. Αντιθέτως αν
γινόταν ο έλεγχος οι συνέπειες για τους περισσότερους, μαλον για ολους τους επιβάτες και πλοιρωμα θα ’ταν
καταστροφικές, διότι θα τους κατέδειδαν στο μοναρχικό καθεστώς στην Ελλάδα κι
εκεί τους περίμενε ποινή θανάτου επειδή αντιστάθηκαν στην γερμανική κατοχή και
εναντία στον αγγλικό ιμπεριαλισμό. Το βασιλιο της Ελλαδος τους ειχε κυριξει ως εγκλυματιες. Με αυτό το πρόσχημα ο καπετάνιος ισχυριζόμενος
ότι μεταφέρουνε κρέατα από την Αργεντινή, τους γλίτωσε από το στόμα του λύκου.
Το πλοίο αγκυροβόλησε στην Γκδήνια [
Gdynia,
στον κόλπο του Γκντανσκ], στο λιμάνι της Πολωνίας. Εδώ βρίσκονταν
και οι γονείς μου. Η παραπέρα τους πορεία ήταν με το τρένο διαμέσου των Λ. Δ.
που έγινε χωρίς το παραμικρό πρόβλημα. Έξω από τη Βουδαπέστη σε ένα μικρο
χωριουδάκι που το έλεγαν Ιβάντζα [
Iváncsa] εγκατασταθήκανε αρχικά σε σκηνές.
Άμεσα άρχισαν την οικοδόμηση και υποδομή με σύγχρονες προδιαγραφές, που
χρειάζεται μια μέση εργατική οικογένεια. Οι Ούγγροι ήταν τόσο ενθουσιασμένοι
από τα αποτελέσματα, που μετά τη δολοφονία του Ν. Μπελογιάννη, τον Μάρτιο του
1952, πήρε την ονομασία του.
Κεφάλαιο εκτο. "Λ. Δ. Πολωνίας"
Το ταξίδι δεν ήταν σύντομο, μια που η απόσταση ήταν
αρκετά μεγάλη και η ατμομηχανή δύσκολα τραβούσε τέτοιο φορτίο διότι εκτός από
τα επιβατηγά υπήρχαν και τα φορτηγά βαγόνια που έπρεπε να φτάσουν σε διάφορους
προορισμούς, αφού παντού η υποδομές ήταν από τον πόλεμο κατεστραμμένες
και λειτουργούσαν
μόνο οι εφεδρικές και πρόχειρες. Μετά από τρεις τέσσερις
μέρες φτάσαμε στον προορισμό μας. Ήταν το Μπάρντο Σλόνσκε [
Bardo,
Śląskie],
(Η φωτογραφια ελυφθη κατα την επισκεψη μου το Γεναρη του 2020, Απο τους γειτονες μαθενω οτι παραβρεθηκαν επισεις Γερμανοι ως πρωιν εθελοντες της "Hitler Jugend".....)
μια μικρη κωμόπολη στους πρόποδες των Καρπαθίων. Εδώ να
σημειώσω ότι όλη η Δυτική πλευρά της Πολωνίας ήταν εδάφη που προπολεμικά ανήκαν
στη Γερμανία (Σλέζιεν), που μετά τα διεκδίκησε η Πολωνία, σύμφωνα με το πρωτο
ιδρυθεντο πολωνικο κρατος επι της βασιλειας του Boleslaw
Chrobry, γυρο στην πρωτη χιλιοετεια και με τη σύσκεψη της Γιάλτας στην Κριμαία. Και δεν είναι
τυχαίο που τα εδάφη αυτά είχαν την ομορφιά τους και ήταν άδεια, μια και οι
περισσότεροι Γερμανοί τα εγκατέλειψαν ακόμα προτού φτάσει ο Κόκκινος Στρατος
και τα απελευθερώσει από το Τρίτο Ράιχ. Και αυτό διότι είχαν υποστεί τέτοια
πλύση εγκεφάλου που έπραπε με την προπαγάνδα η ναζιστική Γερμανία εναντίον του
νέου τύπου οικοδόμησης στην παραγωγή και της κοινωνίας της ΕΣΣΔ, που τους
χαρακτήριζε ως Untermensch, Bolschewiki [υπάνθρωποι, μπολσεβίκοι],
παραπλανώντας τον Γερμανικό λαό, για να πραγματοποιήσει τα ιμπεριαλιστικά
της σχέδια, επεκτείνοντας τα εδάφη της και υποδουλώνοντας άλλους λαούς για τη
μεγαλύτερη κερδοφορία του κεφαλαίου. Η ιστορία απέδειξε ότι η Arische Rasse
[άρεια φυλή] ήταν γέννημα του αρρωστημένου μυαλού του Χίτλερ.
Εκτός από τις Μάικες (μανάδες στα Σλαβομακεδονικά)
υπήρχαν και εξειδικευμένες Πολωνές παιδονόμοι, που τον περισσότερο καιρό τον
περνούσα στην αγκαλιά τους, γιατί ήμουν ντροπαλός και είχα μαύρα ματια. (Γιακε
ον ουαντνε τζιαρνε οτζη μα [jakie on ładne czarne oczy ma - τι ωραία μαύρα
μάτια που έχει!]). Το ορφανοτροφείο (Ντομ Τξιετξκα [dom dziecka - το
ορφανοτροφείο στα πολωνικά]) βρισκότανε σε μια όμορφη καταπράσινη βουνοπλαγιά
που κατρακυλούσαμε όλη μέρα. Κάθε βράδυ λέγαμε και τον ύμνο του ΕΛΑΣ (Με το
ντουφέκι μου στον ώμο) που τον τραγουδούσαν οι διοικούμενες απ’ τον ΕΛΑΣ
περιοχές επί κατοχής και κατά την διάρκεια του εμφυλίου.
Παρακάτω Επίσημη απογραφή για τις μετακινήσεις του πληθυσμού τών προσφύγων από τα πο λωνικά αρχεία:
MIECZYSLA W WOJECKI
Sobótka 1980 1
PL JSSN 0037-7511
LUDNOŚĆ GRECKO-MACEDOŃSKA NA DOLNYM ŚLĄSKU
W dotychczasowych opracowaniach poświęconych problemowi ludności
grecko-macedońskiej na Dolnym Śląsku bra'k rysu historycznego
kształtowania się mniejszości grecko-macedońskiej, jej
liczebności i sytuacji
społeczno-zawodowej. Niniejsza praca ukazuje nieznane fragmenty
z dziejów osadnictwa greckiego na Dolnym Śląsku. W zasadniczej
mierze
oparta jest na źródłach nie publikowanych. Obejmują one
materiały
i sprawozdania urzędów spraw wewnętrznych z terenu woj.
wrocławskiego,
którym podlegają sprawy greckie, Ministerstwa Oświaty,
Departamentu
Szkolnictwa Specjalnego i Opieki nad Dzieckiem (akcja „g" -
grecka), Zarządu Głównego ZUP z Grecji w Polsce, Departamentu
Społeczno-
Administracyjnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (teczki
z lat 1957-1960), akta Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej
(teczki
Biura Akcji Specjalnej w Zgorzelcu z lat 1954-1958), ane liczbowe
udostępnione przez KC PZPR - Wydział Administracyjny oraz
kroniki
zes,połów wychowawczych prowadzone podczas pobytu dzieci
greckich
i macedońskich w Lądku Zdroju. Bibliografia prac dotycząca
interesującej
nas ludności zawiera niewiele pozycji. Artykuły publicystyczne,
prasowe (polskie i greckie, np. w „Dimokratisie") poruszają
tylko v-.ryrywkowo
niektóre aspekty życia tej ludności.
Ludność grecka i macedońska przybyła do Polski z tego samego
państwa
(Grecji) oraz ,w tym samym okresie. Można ją więc traktować jako
jedną grupę narodowościową grecko-macedońską. Na emigrację do
krajów
socjalistycznych (w tym też do Pols'ki) udała się ona po
zakończeniu
wojny domowej w Grecji w latach 1946-1949. Do Polski najwięcej
emigrantów przy.było drogą morską (ok. 76,60/o ogółu emigrantów greckich).
Podczas wojny domowej w Grecji w 1947 r. kierownictwo sił
demokratycznych
(KPG) podjęło myśl wywiezienia w bezpieczne miejsce
dzieci i ludności dorosłej z rejonów przygranicznych, g.dzie
przebiegała
główna linia frontu. Utworzyło ono specjalny Komitet z siedzibą
w Budapeszcie,
który w porozumieniu z rządami krajów socjalistycznych
przydzielał
odpowiednią liczbę dzieci każdemu z nich. W ten sposób w lecie
1948 r. różnymi drogami przybyły do Polski oraz do innych krajów
socjalistycznych grupy dzieci (najpier,w macedońskich, a później
grec84
Mieczysław Wojecki
kich), a w latach 1949 i 1950 uczestnicy wojny (żołnierze Armii
Demokratycznej)
oraz grecka ludność cywilna. Grupy te umieszczono tymczasowo
w różnych miejscowościach Dolnego Śląska (w Lądku Zdroju,
Solicach Zdroju 1, Międzygórzu, Płakowicach, Bardzie Śląskim), w
których
utworzono specjalne ośrodki wychowawczo-szkoleniowe,
przemienione
na państwowe ośrodki wychowawcze (POW, por. tab.). Organizacja
ośrodków otoczona była ścisłą tajemnicą służbową. Pracownicy ich
musieli podpisać zobowiązanie o zachowaniu w tajemnicy
narodowości
oraz lic2:1by wychowanków.
Rozmieszczenie
dzieci w.eckich i macedońskich w ośrodkach wychowawczych na Dolnym Śląsku
(wg
danych z 30 VIII 1949 r.)
Lp. Miejscowość Liczba dz ieci Uwagi
J / Lądek Zdrój2 1100 przybyły z
Albanii i Jugosławii w I transporcie
2 Solice Zdrój 800 przybyły z
Bułgarii, Rumunii i bezpośrednio
3 Międzygórze ok. 300 z Grecji w II transporcie zagranicznym
4 j Plakowice 3 k. Lwówka ok. 500
5 Bardo Śląskie ok. 500
I Razem 3200
Grecy i Macedończycy w PRL
Pochód
greckich uchodźców „w obronie pokoju” w Jednostce Wojskowej nr 1904 w
Dziwnowie. [Archiwum IPN (teczka Zarządu II Sz. G. WP) lata 1949-1950.]
MAGDALENA SEMCZYSZYN
Grecy i Macedończycy w PRL
Na przełomie
lat czterdziestych i pięćdziesiątych XX wieku do Polski trafiło blisko 14 tys.
osób z wyniszczonej wojną domową Grecji. W wyniku porażki greckich komunistów w
walce z monarchią Jerzego II, wspieranego przez Wielką Brytanię i USA, kraj
musieli opuścić żołnierze Demokratycznej Armii Grecji (DAG) – formacji
walczącej pod egidą Komunistycznej Partii Grecji (KPG) oraz cywile z
kontrolowanej do 1948 r. przez lewicę północnej części kraju.
Polska nie
była wyjątkiem. Jeszcze podczas wojny uchodźcy znaleźli azyl polityczny w
państwach strefy wpływów ZSRR. Jako pierwsze ewakuacji podlegały dzieci (ogółem
około 17 tys.). Od 1948 r. wywożono ludność cywilną na tereny sąsiadujących z
Grecją Jugosławii i Albanii. Rok później górzystymi szlakami prowadzącymi do
granic „bratnich państw” uciekali partyzanci DAG. Po zakończeniu działań
wojennych w Grecji rozpoczęły się krwawe represje wobec zwolenników lewicy. Do
więzień trafiło przeszło 50 tys. osób, wykonano egzekucje na około 1200
członkach KPG. Ewakuacja okazała się dla wielu osób jedynym ratunkiem. Do
państw bloku wschodniego udało się ogółem 56 tys. greckich i macedońskich
uchodźców.
Akcja pomocy
dla komunistycznej Grecji była największą tego typu operacją przeprowadzoną w
PRL. Rozpoczęło ją przyjęcie w 1948 r. około 4000 dzieci, przywiezionych
pociągami z obozów dla uchodźców w Rumunii. Wśród nich były sieroty oraz
dzieci, których rodzice pozostali w Grecji lub znaleźli się w obozach dla
uchodźców w krajach bałkańskich. Dzieci trafiły do ośrodków wychowawczych w
Międzygórzu, Lądku-Zdroju i Szczawnie-Zdroju. Następnie, w latach 1949-1950 pod
polską i rumuńską banderą przywieziono do Polski kilka tysięcy dorosłych. Z
portu Durrës w Albanii przez Morze Śródziemne, Gibraltar, kanał La Manche,
Cieśniny Duńskie dotarli oni do portów w Gdańsku, Kołobrzegu i Świnoujściu.
Całość operacji była tajna i koordynował ją II Oddział Sztabu Generalnego WP.
Osoby zdrowe i w podeszłym wieku przewieziono pociągami do Dusznik-Zdroju,
Zgorzelca i Międzygórza. Ranni trafili do Chirurgicznego Szpitala Polowego nr
250, utworzonego specjalnie w tym celu w poniemieckiej bazie hydroplanów w
Dziwnowie. Na leczeniu w tej specjalnej placówce przebywało około 2000 rannych
partyzantów. Wielu wymagało specjalistycznej opieki i wieloetapowych operacji,
najczęściej amputacji kończyn.
Na terenie
jednostki w Dziwnowie powstała także szkoła oficerska dla kilkuset żołnierzy
DAG. Druga jednostka „grecka” istniała do 1950 r. w koszarach w Wędrzynie (pow.
Sulęcin, na ziemi lubuskiej). W Komorowie koło Warszawy szkolono dywersantów i
dowódców oddziałów partyzanckich. Zarówno działacze KPG na emigracji, jak
również polskie dowództwo wojskowe początkowo utwierdzały przybyłych w
przekonaniu, że niebawem powrócą do ojczyzny, by z bronią w ręku kontynuować
walkę z „faszystowskim rządem”. Nadzieje na „odbicie” Grecji z rąk „imperialistycznego”
Zachodu rozwiały się jednak szybko. Wkrótce ozdrowieńcy ze szpitala polowego nr
250 dołączyli do reszty uchodźców, osiedlonych na Dolnym Śląsku, Pomorzu
Zachodnim, Ziemi Lubuskiej i w wyludnionych Bieszczadach.
Greckie
osiedla
W przeważającej
większości greckich emigrantów politycznych osiedlono na Ziemiach Zachodnich.
Ponieważ rząd grecki pozbawił ich obywatelstwa, w PRL uzyskali oni status
bezpaństwowców (apatrydów) i azyl polityczny (na mocy art. 75 konstytucji PRL z
22 lipca 1952 r.). Wśród osób dorosłych prawie 30% stanowiła ludność cywilna.
Odsetek kobiet wynosił 37% − wiele z nich walczyło w szeregach DAG. Chociaż
utarło się przekonanie, że uchodźcy byli Grekami, to w rzeczywistości skład
etniczny przybyłych był zróżnicowany. 55% przybyłych stanowili Grecy, 45%
Macedończycy, a resztę prawosławni Kucowołosi, posługujący się dialektem
albańskim Arwanici i muzułmańscy Pomacy. W przeszło 90% była to ludność
pochodząca z wiejskich terenów Grecji.
........................................................................ ...........................................
Ο επόμενος μας σταθμός ήταν το Ζγκοζιελετς [
Zgorzelec],
επίσης στα καινούρια εδάφη. Η πόλη διασχιζόταν από τον ποταμό Νάισσε (
Nysa) και το αντίστοιχο
κομμάτι υπαγόταν στην Λ. Δ. της Γερμανίας. Σε συνέχεια με τον ποταμό Όντερ
αποτελούσαν τα σύνορα των δύο χωρών. Εδώ ιδρύθηκε ο μεγαλύτερος σταθμός
πολιτικών προσφύγων που κατέληξαν στην Πολώνια. Σ΄ αυτές της στρατώνες είχαν έρθει το 1916 μια μεραρχεία ελλήνων στρατιωτών για ενίσχυση των Γερμανών στον
Α! Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν προλαβαν καλα καλα να βγουν στο μετοπο διοτι το 17
συναψε ο Λενιν την Συνθηκη Ειρήνης
Bresto-
Lytowsk, κριμα που δεν
εγινε καποια συναντιση με τους απογονους
)
"Το μνημείο αυτό στήθηκε μετά τις προσπάθειες των Ελλήνων που ζουν και εργαζουνται ακομα στο Ζγκοζιέλετσ"....
Για πρώτη φορά
πήγαμε κανονικά σχολείο, με τσάντες και βιβλία: Αναγνωστικό, Γεωγραφία, Ιστορία
και άλλα. Όταν έφτανε η ώρα του φαγητού συντασσόμασταν σε δυο σειρές, αριστερά
τ’ αγόρια δεξιά τα κορίτσια και τραγουδώντας
(Ζαχαριάδης είναι αρχηγός..)
σπεύδαμε στην τραπεζαρία. Κάθε μεσημεριανό πίναμε ένα κουτάλι ψαρόλαδο για την
αντιμετώπιση της αβιταμίνωσης. Το καλοκαίρι του 1949 στις διακοπές περνώντας
από ιατρικές εξετάσεις σε πολλά παιδιά εντοπίστηκαν σπυριά στο κεφάλι. Μας
απομόνωσαν και έπρεπε να πάμε σε σανατόρια. Για μισό χρόνο περίπου δεν υπήρχε
ούτε μια τρίχα στο κεφάλι, διότι δεχτήκαμε ακτινοβολισμό για να
θεραπευτούμε.Δεν θυμούμαι το όνομα της πόλης, ούτε και του
σανατόριου, ήταν πάντως στους πρόποδες των Καρπαθίων και διευθυνόταν από
τις καθολικές καλόγριες ή αδελφές. Το σαββατοκύριακο ήταν οι μέρες που ήταν
προγραμματισμένες οι επισκέψεις των συγγενών, κι ενώ τα περισσότερα παιδιά
είχαν τους δικούς τους εγώ κρυφοκοιτούσα ματαίως περιμένοντας. Μετά την
θεραπεία που διάρκεσε περίπου ένα χρόνο, κατευθυνθήκαμε σε μια μικρή πόλη κοντά
στο Στέττινο [
Szczecin, γερμανικά Stettin], που ρέει ο
ποταμός Όντερ και χύνεται στη Βαλτική θάλασσα, επίσης καινούρια εδάφη που
προσαρμόστηκαν στην Πολωνία και αποτελούν τα βορειοδυτικά μέρη της. Το Πολίτσε
[
Police,
Πολωνία κοντά στο Szczecin] ήταν μια κωμόπολη. Εγκατασταθήκαμε σε
ένα χώρο η τμήμα της πόλης που ήταν ορισμένο για τους υπάλληλους και εργάτες
του μεγάλου διυλιστηρίου, που επεξεργαζόταν ως πρώτη ύλη τον άνθρακα. Δυστυχώς
τα γερμανικά στρατεύματα το ισοπέδωσαν κυριολεκτικά για να μην πέσει στα χέρια
του Κόκκινου Στρατού. Αυτή την τακτική εφάρμοζαν σε όλα τα μέτωπα κατά την
υποχώρηση. Μόνον ένα τεράστιο καμίνι, και μάλλον το ψηλότερο στην Ευρώπη τα
χρόνια εκείνα, θύμιζε την ύπαρξή του. Γύρω του μοιάζαν τα χαλάσματα σαν μια
πόλη φάντασμα. Τα υπόγεια ηταν ύπουλα και επικίνδυνα,
10 μέτρα βάθος με
συσσωρευμένα νερά. Θαύμα ήταν που δεν θρηνήσαμε θύματα. Δίπλα υπήρχαν
σχεδόν μεσα στο δάσος ένας σωρός βίλες, φυσικά για τα ανώτατα στελέχη. Στο
σημείο που διαμέναμε εμείς τα σπίτια ήταν στενόμακρα μπλοκ, που διέμεναν οι
εργάτες ή και οι αιχμάλωτοι αντίπαλοι του Ναζιστικού καθεστώτος. Ένα
περιστατικό που κόντεψε να στοιχίσει τη ζωή μας σε όσους μέναμε στο ίδιο μπλοκ,
ήταν κάποια Κυριακή βράδυ γυρίζοντας από το σινεμά, μερικά τρελόπαιδα,
επηρεασμένα από το έργο, βγάζανε αναμμένα κάρβουνα και ξύλα από τη σόμπα και τα
πετούσαν για φωτοβολίδες. Επιπλέον κάποιος κακομεταχειρίστηκε το θερμοσίφωνα
αερίου και υπήρξε διαρροή. Ένα σπιρτο μπορουσε να προκαλέσει την έκρηξη. Το
πρωί η παιδονόμος μας βρήκε όλους λιπόθυμους με αφρούς στο στόμα. Μισοσυνήρθα
μέσα στο ασθενοφόρο που κατευθυνόταν προς το νοσοκομείο Ούνια Λουμπέλσκα [
Unia
Lubelska, όνομα νοσοκομείου στο Szczecin]. Δεν ηταν μονον αυτο, Τον ελευθερο χρονο χοριζομασταν σε αντυθετες ομαδες και οπλισμενη με κρανους, που βρεσκαμε στα χαλασματα απο πεσοντες στρατιοτες πεζαμε πετροπολεμο, δεν αργουσε και καποιος να τραυματιζωταν και σωβαρα. Το Μάρτιο του 1953 έγινε
γνωστός ο θάνατος του συντρόφου Ι. Β. Στάλιν. Αναμενόμενο το πρωί κρατήθηκε στο
σχολείο πένθος και 5 λεπτά σιγή. Ως τότε έκανα παρέα με το συγγενή μου
ξαδερφοανεψιό Γ. Ρένγκα, που ταξίδεψε στους γονείς του στην Τασκένδη στην
Σοβιετική Ένωση γιος του Ηλια Ι. Ρενγκα (δες
PS) . Η ζωή εδώ ήτανε
συντονισμένη και εύκολη και από πλευράς στέγασης, διατροφής και εκπαίδευσης.
Εδώ τελείωσα και την 5η τάξη. Τα μαθήματα γίνονταν ως εδώ αποκλειστικά στην
Ελληνική γλώσσα. Το 1955 μεταφερθήκαμε στο Στέττινο, όπου έπρεπε να
προσαρμοστούμε στην τοπική κοινωνία.
Τα ελληνικά τα κάναμε πλέον στο σπίτι. Μόνο τούτη τη φορά
έπρεπε ο δάσκαλος
(Καραβασιλης με κομμενο χερι ως τον ώμο , σοβαρα
τραυματιας στο ανταρτικο
)να μας βγάζει από τα ντουλάπια που κρυβόμασταν γιατί
βγαίναμε έξω ή πηγαίναμε να παίξουμε ποδόσφαιρο ή άλλα παιγνίδια.Να μας
λεει: Μια μερα θα χτηπατε το κεφαλι σας
) Μια φορά κάνοντας τον περίγυρο στους μικροκήπους έξω από
την περίφραξη, αρχίσαμε να κόβουμε μήλα, κι ας ήταν ακόμα μισογινωμένα, Όρε
βγαίνοντας από μια άκρη ένας άντρας συμπτωματικά, μας έβαλε σ’ ένα κυνηγητό που
έπεσα κάτω. Φώναζα τους άλλους να έρθουν για να έδινα το ρολόι. Μου το χάρισε ο
Γαβριήλ, επισκεπτόμενος από την Λ. Δ. Γερμανίας μαζί με την Αγγέλω το 1957. Για
πρώτη φορά φόρεσα ένα κοστούμι, μου έφερε ένα σωρό άλλα πράγματα κι είχαμε
βγάλει ένα σωρό φωτογραφίες και τις στείλαμε στην Ελλάδα στους γονείς μας. Ο
άντρας που μ’ έχει πιάσει με παρουσίασε στο Ιντερνάτ (
PDW -
Panstwowy Dom Wychowawczy – Κρατικο Υδριμα Μορφοσης
) στο δάσκαλο [
Internat,
έτσι έλεγαν το σχολείο - οικοτροφείο], και ήθελε να ξέρει και ποιοι άλλοι
συμμετείχαν, πού να κατέδιδα εγώ τους ψευτο-φίλους. Για τιμωρία έπρεπε να κάτσω
στην άκρη όταν οι άλλοι κάνανε το κολατσιό τους. Στο τέλος μ’ άφησε να φάω. Με
το ρολόι δεν είχα και πολλή τύχη διότι στο ντους που κάναμε μια φορά την
εβδομάδα μου το ’κλεψαν χωρίς να το καταλάβω. Άλλες αταξίες απερίσκεπτες
στοίχισαν και τη ζωή πηγαίνοντας χωρίς εποπτεία και κάνοντας μπάνιο σε
ανεξέλεγκτες [αφύλακτες;] δεξαμενές. Ένα άλλο περιστατικό στοίχισε το πόδι ενός
παιδιού που έπεσε από το τραμ διότι ήταν γαντζωμένος έξω από την πόρτα και δεν
άντεξαν
οι
δυνάμεις του. Αυτή τη χρονιά είχε πρωτοεμφανιστεί και η τηλεόραση. Αυτό το λέω
διότι παρακολουθώντας την πολεμική τέχνη Τζούντο κάποιος κολοκύθας την εφάρμοσε
σε μένα στραμπουλίζοντας τον αριστερό μου ώμο. Για μισό χρόνο έφερα γύψο σε όλο
το αριστερό μου άκρο.
Την ίδια χρονιά τελείωσα το δημοτικό σχολείο. Τις καλοκαιρινές
διακοπές που οργανωμένα πηγαίναμε προπαντός παραθαλάσσια στο Νιεχόζιε (Μη
Αρρώστια) [μάλλον το
Niechorze, choroba είναι η αρρώστια στα
πολωνικά] μας στέλναν και σε διάφορους συνεταιρισμούς για να βοηθήσουμε στην
συγκομιδή των προϊόντων τους, μάλιστα παίρναμε και το χαρτζιλίκι μας. Δύσκολο
ταξίδι ήταν όταν έπρεπε να πάμε στον ελληνικό συνεταιρισμό που ήταν διαγώνια
στην άλλη άκρη της Πολωνίας.δεν θημαμε το όνομα του, αλλά μέναμε σε μεγάλα
αντίσκηνα, διότι ερχόταν και τα παιδιά από το Βροσλαβ (
Wroclaw μερικά ήταν πριν στο Στεττινο )
Το ταξίδι διαρκούσε 24 ώρες με το τρένο και οι
ατμομηχανές βαριανασαίνανε πλησιάζοντας στα Καρπάθια.Το Σεπτέμβριο 1957 άρχισα
την επαγγελματική εκπαίδευση στη σχολη !
Zasadnicza Szkola Zawodowa w Szczecinie! Και την πρακτικη
στο Κρατικο Συνεργειο (
Saklad Udoskonalenia Rziemiosla ) Ο Ινστρουκτορας
Slubsky– εκπαιδευτης εκανε τη προσπάθεια να τελειοποιήσει αυτοματο
πλυντήριο 1958-59. Το δεύτερο χρόνο ήρθε παράκληση να βοηθήσουμε σε κάποιο
συνεταιρισμό στο μάζεμα της πατάτας. Δεν φτάνει που οι χωρικοί μας τα ’χαν όλα
έτοιμα, στη δουλειά
κοροϊδεύαμε κιόλας. Χωρίς να γεμίζουμε το καλάθι, το
αδειάζαμε στην καρότσα και φωνάζαμε Κοσζ [kosz - καλάθι στα πολωνικά] και ο
δάσκαλος μας έδινε το κουπόνι. Σε μια κλίκα που ήμουν κι εγώ αποφασίσαμε να το
σκάσουμε χωρίς να ειδοποιήσουμε μάλιστα κανέναν. Στη σχολή μετά στην άλλη τάξη
οι φευγάτοι τα βρήκαν σκούρα (ουτσιεκινιεζοι βιστωμπ φυγάδες να βγουν μπροστά,
να παρουσιαστούν [μάλλον uciekinierzy –
φυγάδες στα πολωνικά]) φωνάζοντας ο δάσκαλος. Εγώ πάλι την γλίτωσα φτηνά. Τον
τρίτο χρονο τον συνέχισα σε μια άλλη σχολή που βρισκότανε στο Πολιτσε όπου και
δω αποφοίτησα
.Διαμενοντας ακομα στο Παιδικο
Σταθμο βρικα δουλεια στο Στετινο κοντα στο Λυμανι στην κρατικη εταιρεια “Fabrika
Maszyn Budowlanych“.
Λογου αποστασεως, ταλαιπωρια μεγαλη. Μετα 1 μηνα αλλαξα στην “Fabrika Nawozuf Stucznych“ στο Πολιτσε. Σαββατο/ Κυριακα επερνα τα χρεοι του
παιδονομου. Συνειθως επρεπε να παρουσιαστω σε οικογενεις που δραπετευανε τα
παιδια τους χωρις να θεσουν την αναλλογη Αιτηση οι κυδεμονες τους. Ταξιδευωντας στο Στετινο με το τρενο εντοπιζα την διευθυνση των φευγατων ομως τις
περυσσοτερες φορες απουσιαζαν, και η μονη λυση ηταν να απευθυνθω γραπτως .“ Wracamy
sie sproz´ba,
o natychmiastowym
powrocie
wasziego
syna do Domu Dziecka,
wprzeciwnym
wypadku
jesteszmy
zobowionzany
naruszyc umowe i straczycze sprawa pobytu waszego
syna i sluz`by wnas`ej Instytucij.“, Την επομενη μερα εμφανιζωταν μαζι και οι κυδεμονες τους.
Κεφαλαιο
ευδομο. "Λ. Δ. Α. Γερμανιας"
΄Οι μεταπολεμικές πολιτικές συνθικες μετά απο 15- χρόνια είδη
είχαν ομαλοποιηθεί και η μετακίνηση ανάμεσα τών Σοσιαλιστικών Κρατών γινόταν
χωρίς κανένα εμπόδειο. Και ΄ετσι, μετά την ΄ενγκριση της ετησεςώς μου, πήρα τα
λιγοστά μου τσαμπραλούδια και τον Νοέμ-βριο 1960 ΄εσμιξα με τον μεγαλυτερο
αδερφό μου Γαβρίηλ στην πολη Brandenburg Μπραντενμπουργκ. ΄Εδω έπιασα δουλεία σε ένα μεγάλο Ατσαλουργείο (Stahl und Walzwerk Brandenburg), οπου ΄ηταν και ο αδερφός
μου απασχολημμένος.
Μεσημεριανό φαγητό μιραζώταν σε τραπεζαρία του εργοστασίου. ΄Ενα περιστατικό συναίβει όταν στη σερβιρόταν φακι
(Linsensuppe). To πρώτο πιάτο δε το κατάλαβα και πειγα να μου
προσθέσουν συμπλήρωμα ,το έφαγα κι αυτό με ευκολία . Ο Ντιτα πετάχτικε περνώντας
το πιάτο μου να φέρει το τρίτο. Αυτό συναιχίστικε και απο τους άλους 3 Κολλεγκας
εως κατέληξα στο έκτο πιάτο. Κατανοητικό, διότι ως τότε σούπα φακή συγκρινόταν με
μια λίμνη με λίγες βάρκες, και αυτο λογικο, διοτι αλο να μαθαίνεις κιαλο να
οικοδομείς το Σοσιαλιστικό Σύστημα. Απο ότι διαπίστωσα οι περισσότεροι
εργάτες δεν ηταν και τόσω ενθουσιασμένοι γι αυτήν τη οικοδόμηση. Οι περισσότεροι
είχαν κρυφά το σκοπό να μάθουν ή να
τελειώσουν κάποιο καλό επάγγελμα και μετά να εγκαταλείψουν την χώρα που τους μεγάλωσε
και τους μόρφωσε. Εδω εργάστηκα εώς τον 16 Αυγούστου 61. Να παρατηρήσω πως
της 13 του ίδιου μηνα η ελεύτερη μετακίνηση ανάμεσα Α.και Δ.-Βερολίνου Απαγορευτικέ αμετάκλητα και ορίστηκα λόγου οικονομικό-πολιτικούς (Εργαζόμενες ντόπειες νοικοκυρες
δεν βρέσκαν τα καθημερινά τους αγαθά) ενω τα λυστευάν οι Δ. Βερολινεζες με
τετραπλάσειο κερδος.
Εντομεταξή ο αδερφός μου ήταν με άδεια στον χωριανό μας Σιωμο
στη Βουδαπέστη Οταν γήρισε, εγω ίδει ημουν άφαντος χωρις να τον είχα ενημερώση.
Η λαχτάρα του ηταν να μην το συζητάς. Απευθυνώμμενος στη Αστυνομεία, κάποια μέρα
τον καλέσαν να παρουσιαστεί. Τον οδηγίσαν σένα θάλαμο για να αναγνωρισει κάποιο
αζήτητο πτώμα.ευτηχός δεν είμουν εγω.
Το πρωτο που έπρεπε ήδει να έκανα να φρωντίσω να
ενημερώσω τον αδερφο μου που ξεκίνησα το δρόμο προς την Ελλαδα..Διέμενα σε
κάποια Εργατική Εστία, μετα απο κάμποσω καιρο με επισκεπτίκαν δυο
Έλληνες...Ήταν ο πρώτος μου αξάδερφος Ανδρέας, ειδοποιημένος απο τον αδερφό μου
(περίοδος μετανάστευσεις για τους Gastarbeiter
προς την Δ. Γερμανια). Στην παραπέρα μου πωρεία βρέθηκα στη Γαλλια μαζί με
κάποιον παραμυθάτζη, που διηγούσε πώσο
καλά περνούσαν οι μισθωφόροι στη Λεγιώνα των Ξένων.....
Κεφαλαιο ωγδωο "Επαναπατρισμος "
Πραγματοποιήθηκε σταδιακά το καλοκαίρι 1961. Αναγγαστικά,
έπρεπε να περάσω απο της Υπηρεσίες των
τριών Δυτικών Δυνάμεων που χώριζαν το Δ. Βερολίνο. Η ανάκριση γινοταν στην
Πολωνική γλώσσα...Να θυμίσω εδω πως εκίνη την εποχή η ένταση μεταξύ των
υπερδυνάμεων ήταν στο αποκόρυφο (Ψυχρού Πολέμου). Τοτι θέλαν να μάθουν ήταν βέβαια για τα Σοβιετικά Στρατεβματα.. Εγώ δεν ειχα καμία πληροφορία, και έτσι μετά απο 2 εβδομάδες δεν τους είμουν χρήσιμος και με στείλανε στη
Δ. Γερμανία.
Το πρώτο που έπρεπε ήδει να έκανα να φρωντίσω να
ενημερώσω τον αδερφο μου που ξεκίνησα το δρόμο προς την Ελλάδα..Διέμενα σε
κάποια Εργατική Εστία, μετα απο κάμποσω καιρό με επισκέφτηκαν δυο
Έλληνες...Ήταν ο πρωτος μου αξάδερφος Ανδρέα, ειδοποιημένο απο τον αδερφό μου
(περίοδος μετανάστευσεις για τους Gastarbeiter
προς την Δ. Γερμανία). Στην παραπέρα μου πορεία βρέθηκα στη Γαλλια μαζί με
κάποιον παραμυθάτζη, που διηγούσε πώσο
καλά περνούσαν οι μισθοφόροι στη Λεγεώνα των Ξένων.....Παραπλανώντας έτσι
στο Παρίσι δεν ήταν παράξενο να
βρεθούμε σύντομα στα χέρια της αστυνομίας
Μετά απο κάποιες διαπραγματεύσεις καταλήξαμε να
κατακτούμε στη Λεγεώνα των Ξένων. Μας παραδόσαν στο ανάλογο στρατόπεδο, όπου
γινόταν οι σωματικές εξετάσεις περίπου για 2 εβδομάδες. Μετά μένα σαποίο κάραβο
απο τη Μασσαλία μας κατεύθυναν προς το λυμανι
Αλγέρι. Ο τελικος προορισμός ήταν 400 χιλιόμετρα δυτικά στο Σιντι Μπελ
Αμπες.. Παραπεμτος, Αυτή την εποχή είχαν
παγκόσμιος ξεσηκωθεί σχεδόν όλες οι αποικίες και πολεμούσαν για την εθνική τους απελευθέρωση, Η λεγεωναίροι είχαν την αποστολή να πνίξουν αυτα τα
κινήματα. (συμφέροντα των Αποικιοκρατών). Κατά την παραμονή εδω ακουσαμε, αν
πιαναν οι επαναστάτες κάποιον Γάλλο λεγεωνάριο γινόταν ενα κεφάλι μικρότερος.....Λίγο απ΄ εδω λίγο απ΄εκι φέραμε και μεις κάποια αντίσταση
στίς αγγαρίες και στη συμπεριφορά μας, ως
μετά απο ενάμισο μήνα μας οδηγίσαν στην επισροφή για Γαλλία. Και στις δύο περιπτόσεις
στο ταξίδι με το καράβι εξαντλήθηκα απ΄τα θαλασσινά κύματα της Μεσογείου...Μη
εχοντας κανένα επίσημο ένγραφο ούτε διαβατήριο απευθύνθηκα στο Ελληνικό Προξενείο.
Μετά απο 2 βδομάδες, με ενα ταξιδιοτικό προσορινό ενγραφο ξεκίνησα το δρομο της
επιστροφης απο Μασσαλία στον Πειραια. Το ταξίδι διαρκεισε 3 μέρες........
Εδω τελειώνει κι οδύσσεια μου. Θελω παρακάτω να περιγράψω
λίγες διήγησεις απο τους χωριανούς, που ηταν κι΄αυτοι αναγγασμενοι να ακολουθήσουν το δρόμο
της προσφυγιάς και της επιστροφης.
**Η ειδια Ευτυχια μετα α το γυρισμο το 1954 συναιχιζει...πηγενοντας στην Αθηνα να βρω δουλεια με φωναξε μια μερα η Ασφαλεια και
ο δυηκητης με ρωταει « πως ητανε η ζωηεκι στο Παραπετασμα στην Ουγγαρια!»..Θα σας πω
κυριε δυηκητα ωμος θα μ-ακουσεται....εκι ειχα δουλια εδω δεν εχω..., εκι ειχα
φαη , εδω ποιναω....εκι εχα παπουτσια , εδω ειμαι ξηπολυτη...εκι ειχα
ρουχα, εδω γιρναω κουρελιασμενη.....Καποια φορα παρουσιαστηκε καποιος και την
προσλαβε στη δουλεια
΄Ετσι Παρέμινα στο χωριό περνώντας απο "επιλογή" και μενα διαβατήριο στο χαίρι το Οκτώμβριο 1962 βρέθκα μαζή με τους άλους 300 χιλιάδες ΄Ελληνες μετανάστες στην Δυτική Γερμάνια…και θα
επιστρέψω μετά απο 13 χρόνια...Αυτό όμως είναι μια άλλη ιστορία που δεν έχει καμία σχέση με τη προσφυγιά...
PS… Μαθαίνω από τους συγγενεις μου ότι υπαρχει το Βιβλίο "Η
ΛΙΝΤΙΣΝΤΑ" (παλαια ονομασία του Ασπροκκλησίου) από τον Ηλια Ιωαννη Ρενγκα, επαναπατρίστηκε από την
Τασκένδη με την γενική αμνηστία την
δεκαετία του 80. Εδώ περιγράφει αναλυτικά όλα τα περιστατικα με ημερομηνιες
ονοματα και λεπτομέρειες της κινήσεις ως το τελος του εμφυλίου
Εδώ τελειωσε η συμπλήρωση (στα κοκκινα… τελευταια σε Μπλε )
Ένα άλλο μηστύριο, που περιπλανιεται στο χωριο, είναι, τι εγινε με την περιουσία του Κώστα Σιάκο? ο οποίος είχε φούρνο στην
Αθήνα και πολλά ακίνητα , διότι δεν απέκτησε κληρονόμους και οι μόνοι
δικαιούχοι ήταν τα ΄δερφια του. ΄Ετσι λοιπόν κάναν τον Λεονίδα Σιάκο πληρεξούσιο καταβάλλοντας και τα έξοδα διακίνησις,
και επιβιώσεις, να κατέβει στην Αθήνα να διαπραγματευτεί μαζί με τον δικηγόρο Γεώργο Ρενγκα (αδερφό του Ηλια)... Η εξίγηση του Λεωνίδα κατά
την επιστροφή ήταν
...οτι δέν έμιναι τίποτες??
Στη σελιδα 245 με την Αποφαση 22\1996 υπάρχη μια δωρεά για τη
‘’βιβλιοθήκη’’
και την ‘’Παιδικη Χαρα’’ που προερχονται απο τον απεβιοντα το 1994 Γ.
Ρενγκα. Μίπως οι συγγενείς του θα μπωρούσαν να μας δώσουν κάπεια εξήγηση
αν αυτη η δωρεά συνδέαιτε με αυτό το μηστύριο ??
.................................
